Προικοσύμφωνα του Δήμου Οιχαλίας του 19ου αιώνα

Τα προικοσύμφωνα είναι μια πηγή που ανακαλεί το παρελθόν και αναδίδει το άρωμα μιας ζωής από τα περασμένα, που πάλλεται όμως από τις ίδιες δυνάμεις με τις οποίες λειτουργεί διαχρονικά η ανθρώπινη ζωή. Σε αυτή την ανάρτηση θα επιχειρήσουμε να αναπαραστήσουμε αυτή τη «ζωή» στο δήμο Οιχαλίας κατά τη δεκαετία του 1890 – περίοδος αναγέννησης για το τόπο μας και την ευρύτερη περιοχή του.

Η προίκα είναι πανάρχαιος και βαθιά ριζωμένος θεσμός, ο οποίος τελικά καταργήθηκε (στο νομικό πλαίσιο τουλάχιστον). Με τον όρο προίκα εννοούμε τη περιουσία που έδινε στον άνδρα η γυναίκα ή κάποιος άλλος για χάρη της, προκειμένου να τον ανακουφίσει από τα οικονομικά βάρη του γάμου. Πρόκειται, ασφαλώς, για μια οικονομική σύμβαση, η οποία με τη πάροδο των χρόνων εξελίχθηκε σε δυσβάστακτη κοινωνική πληγή, που εμπόδιζε την αποκατάσταση των καλών αλλά άκληρων κοριτσιών και διευκόλυνε την ανάπτυξη της προικοθηρίας.
Η εξελικτική πορεία του θεσμού ήταν συνάρτηση των σημαντικών αλλαγών που συντελέστηκαν με τη πάροδο των χρόνων στην ελληνική κοινωνία και συνέβαλαν σταδιακά στην κατάργησή της.
Η σύνταξη προικοσύμφωνου ήταν ευρέως διαδεδομένη συνήθεια στη Μεσσηνία. Το οικονομικό αυτό συμβόλαιο περιείχε πλήρη απογραφή όλων των κινητών και ακινήτων που δίδονταν ως προίκα στο γαμπρό. Είναι ευνόητο ότι για να συναφθεί ένας γάμος δεν ήταν υποχρεωτικό να δοθεί προίκα ή να συνταχθεί προικοσύμφωνο. Εξυπακούεται ότι αυτές οι περιπτώσεις όμως αφορούσαν τα οικονομικά ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα (που την εποχή αυτή στο δήμο μας ήταν οι συντριπτική πλειοψηφία).

Στην πλειονότητά τους τα προικοσύμφωνα που παρουσιάζουμε συντάσσονταν πριν από το γάμο. Κάποια εκτός από τη συγκεκριμένη προικοδότηση, κάλυπταν παράλληλα κι άλλα θέματα, όπως:

• Την ταυτόχρονη ακύρωση προηγούμενου προικοσυμφώνου
• Την ταυτόχρονη αντικατάσταση ή μετατροπή της προίκας
• Την ταυτόχρονη μαζί με τη προίκα παροχή και προγαμιαίας δωρεάς από το γαμπρό στη μέλλουσα σύζυγό του. Πρόκειται για είδος δωρεάς που προσφερόταν στη νύφη από τη μεριά του γαμπρού, επειδή ο τελευταίος ερχόταν σε δεύτερο γάμο, με ή χωρίς παιδιά από το πρώτο γάμο και μάλιστα, ο λόγος που δίνεται οφείλεται στο γεγονός ότι ο γαμπρός ήταν χήρος και η νύφη ήταν «κόρη παρθένος».

Στα εξεταζόμενα προικοσύμφωνα οι συμβολαιογράφοι ακολουθούσαν ένα καθορισμένο τυπικό με ελάχιστες παραλλαγές, ανάλογα με το περιεχόμενό του. Ενδεικτικά παραθέτουμε ένα σχετικό υπόδειγμα:

Ενώπιον εμού του συμβολαιογράφου … κατοίκου … ενεμφανίστηκαν αυτοπροσώπως οι κύριοι … γνωστοί μοι και μη έχοντες συγγένειαν μετ’ εμού, οίτινες τη παρουσία των μαρτύρων κυρίων …, πολιτών Ελλήνων γνωστών μοι και μη εξαιρετέων συνωμολόγησαν τα εξής ότι [συνήθως οι γονείς]… έχοντες γνησίαν θυγατέρα (ή αμφιθαλή αδελφήν) ονόματι … ώριμον ούσαν γάμου συνεφώνησαν με τον … ίνα τω την δώσωσι ως νόμιμον σύζυγόν του κατά τους θείους και ιερούς κανόνας της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας. Διά προίκα δε της … και δια τέλειον πατρομητρικόν της μερίδιο της ρηθείσης θυγατρός των … την κάτωθι περιουσίαν παραδοτέαν αυτώ κατά την ημέραν της τελέσεως των γάμων ήτοι: 1) δέκα ενδυμασίας … 19) μετρητάς δραχμάς … [ή] (οι προικοδόται επλήρωσαν σήμερον εις τον … τας δε υπολοίπου δραχμάς υπόσχονται να πληρώσουν εις τον μελλόγαμβρον άμα τη τελέση των γάμων) προσέτι δε μιαν οικίαν … κειμένην … συνορευομένην γύρωθεν … το κτήμα τούτο εδήλωσαν οι προικοδόται ότι δίδουσι εις τον μελλόγαμβρον αντί προικός διατετιμημένης λόγω πωλήσεως και με το δικαίωμα της εκποιήσεως αντί δραχμών … ο δε … εδήλωσεν ότι αποδέχεται την περιουσίαν ταύτην και υπόσχεται να βεβαιώση την παραλαβήν της και να διατηρήση αυτήν κατά τας περί προικός διατάξεις του Νόμου. Ταύτα συνωμολόγησαν και παραδέχθησαν τα συμβαλλόμενα μέρη άτινα μετ’ εμού ώρισαν την αξίαν της ανωτέρω προικός δια το τέλος του χαρτοσήμου εις δραχμάς … Προς βεβαίωσιν τούτων συνετάχθη το παρόν όπερ αναγνωσθέν ευκρινώς και μεγαλοφώνως εις επήκοον πάντων υπογράφεται παρ’ όλων και εμού του συμβολαιογράφου [ή] (εκτός … αγραμμάτων όντων ως ωμολόγησαν). Εγένετο εν … τη … εν τω συμβολαιογραφείω μου (ή κατ’ οίκον) κειμένω … εν έτει…
Οι συμβαλλόμενοι Οι μάρτυρες

Ο Συμβολαιογράφος

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε τους συμβολαιογράφους του δήμου Οιχαλίας. Η αναγραφή των συμβολαιογραφικών γραφείων του δήμου Οιχαλίας στα οποία υπηρετούσαν οι συμβολαιογράφοι ή οι συμβολαιογραφούντες ειρηνοδίκες έχει γίνει κατά χρονολογική σειρά. Αναφέρονται μόνον τα ονοματεπώνυμα των συμβολαιογράφων και όχι των συμβολαιογραφούντων ειρηνοδικών.

• Συμβολαιογραφούντων ειρηνοδικών 1840-1862
• Μπούτου Ιωάννη 1862-1867, 1897-1900
• Λυμπερόπουλου Νικ. 1867-1868, 1871-1877
• Μαράκα Νικόλαου 1868-1870
• Νικολακόπουλου Λεων. 1870-1871, 1875-1876
• Κωτσάκη Γεωργίου 1871-1872
• Δεληγιάννη Κων. 1873-1874
• Φωτόπουλου Λεωνίδα 1878
• Κλεφτόγιαννη Π. 1878-1883
• Παπαδόπουλου Νικ. 1883-1893
• Φωτόπουλου Φώτιου του Λ. 1893-1922
• Λυμπερόπουλου Παν. 1900-1903
• Γυφτάκη Ηλία 1903-1935
• Παπαδόπουλου Βασ. 1909-1939
• Φωτόπουλου Λεωνίδα του Φ. 1922-1935
• Γιαγκίνη Νικ. 1932-1935

Σε ορισμένα προικοσύμφωνα είναι συνημμένα κάποια επιπλέον ιδιόγραφα έγγραφα με τη μορφή καταλόγου, όπου οι προικοδότες κατέγραφαν τα προικιά. Στην αρχή και στο τέλος των καταλόγων οι γονείς συνήθως έγραφαν ευχές. Συνήθως «άνοιγε» με τη φράση: «Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» και «έκλεινε» με τις ανάλογες σε περιεχόμενο φράσεις.
Η παράδοση της προίκας γινόταν συνήθως «την προτεραίαν του γάμου» ή «κατά την τέλεσιν του μυστηρίου του γάμου» ή μετά τον «συνοικισμόν των μελλονύμφων».
Ακολουθούσε από τη πλευρά του γαμπρού η αποδοχή της προίκας. Αξίζει να αναφερθεί ότι στα προικοσύμφωνα καταγράφονταν και οι όροι κατοχύρωσης της προίκας από το γαμπρό. Για παράδειγμα, ο γαμπρός μπορούσε να απαιτήσει από το προικοδότη να βάλει σε υποθήκη ακίνητό του, προκειμένου να διασφαλιστούν τα μετρητά.
Τα προικιά της εποχής περιλάμβαναν μετρητά, ακίνητα και τον «ανάλογον ρουχισμόν και χαλκωματικών, έπιπλα και οικιακά σκεύη», δηλαδή κινητά, χωρίς να είναι απαραίτητη η συνύπαρξη όλων των ειδών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα χρήματα έπρεπε να καταβληθούν εμπρόθεσμα αλλιώς σε περίπτωση υπερημερίας, με τόκο, που κυμαινόταν από 8% έως 20%, ανάλογα με τη συμφωνία. Για να σχηματίσουμε μια γνώμη για τα οικονομικά μεγέθη , αρκεί να αναφέρουμε ότι ο μισθός ενός καθηγητή κυμαινόταν από 130 έως 250 δρχ. το μήνα. Η αμοιβή αυτή ήταν περίπου διπλάσια από αυτή του αγροτικού ή εργατικού εργάτη.

Γλωσσάρι προικιών

• α(γ)λατζάς: βαμβακερό, συνήθως χοντρό, ευτελές ύφασμα
• αλατζένιο, αλατζωτό: κατασκευμένο από αλατζά
• άλικος: κόκκινος, λεπτό βενετσιάνικο ύφασμα, μεταξωτό σε κόκκινο χρώμα
• (α)μερινό: είδος προβάτου, δηλ. ύφασμα από μαλλί «μερινού»
• ανδρομίδα: σκέπασμα κρεβατιού μάλλινο ή βαμβακερό
• α(ν)στραχάν(ς): γούνα από δέρμα ή μάλλινο ύφασμα
• αρζάν πλακί: επάργυρο
• ατ(η)λάζι: γυαλιστερό πολύτιμο ύφασμα από μετάξι
  
• βαγιόλι: πετσέτα
• βαντιέρα: δίσκος
• βελέντζα: χοντρό και βαρύ μάλλινο κλινοσκέπασμα
• βεργέτες: χρυσοί κρίκοι
• βιλάρι: πανί του αργαλειού
• γάζινος: πολύ λεπτό ύφασμα
• γελέκος: πανωκόρμι της φουστανέλας χωρίς μανίκια
• γεμενί: χειροποίητο κεντητό λεπτό χρωματιστό γυναικείο κεφαλομάντηλο
• γιούρτ(ντ)α: μάλλινο πανωφόρι χωρικών, κυρίως γυναικών
• (γ)κρο: βαρύ μεταξωτό ύφασμα με παχύ στήμονα
• δαμάσκο: υφάσματα με διακοσμητικά σχέδια από μετάξι
• διάνινος: σκούρος
• δίμιτο: υφασμένο από δυο κλωστές
• εμβάς: παντόφλα
• ζαμπλακένιος: επάργυρος
• ζουμπρούτι: επάργυρος
• ζυγή: ζεύγος
• καδένα: χρυσή αλυσίδα
• καμπελώτο: είδος υφάσματος
• καρδιά: κόσμημα σε σχήμα καρδιάς
• καρπέτα: μάλλινο κρεβατοσκέπασμα, στρωσίδι
• κασμίρι: μάλλινο λεπτό ύφασμα για εξωτερικά ενδύματα
• καψέ: τρυπητή κουτάλα
• κομμός: έπιπλο με 4 – 5 μακρόσυρτα επάλληλα συρτάρια, είδος ιματιοθήκης
• κονσόλα: πολυτελές ημιτραπέζιο που στηρίζεται με τη ράχη στον τοίχο
• κοντογούνι: γυναικείο πανωφόφι μέχρι τη μέση
• κορσάζ: ένδυμα που καλύπτει το θώρακα των γυναικών
• κρεμεζί: κόκκινο ύφασμα
• λαιμός μαργαριτάρι: περιλαίμιο μαργαριταρένιο κόσμημα
• λαχερί: λεπτό μάλλινο ύφασμα αργυροχρυσοκέντητο
• λεβέτι: καζάνι, μεγάλος τέτζερης
• λουλούδι: κόσμημα σε σχήμα άνθους
• μάκτρον: πετσέτα
• μανδήτης: είδος πανωφοριού
• ματινέ: μπλούζα των γυναικών για το σπίτι
• μερτζάνι: κοράλλι
• μεσάλια: τραποζομάντηλα του σαλονιού
• μεταλλ(γ)ιόν: μετάλλιο
• μιντέρι: παχύ στρώμα για κτιστό ντιβάνι
• μπαφ: λευκό μέταλλο
• μπερντές: κουρτίνα
• μπόλια: πετσέτα χεριών, προσώπου, φαγητού
• (μ)πόλκα: κοντό ένδυμα με πόρπη στο στήθος, μέχρι τη μέση
• (μ)ποξάς: τετράγωνο ύφασμα για περιτύλιξη ή επικάλυψη αντικειμένων
• (μ)πούστος: στηθόδεσμος, σουτιέν
• νταβάς: μεγειρικό σκεύος, ταψί
• νταλμάς: μάλλινο πανωφόρι φουστανελλοφόρων
• ντουσέκι: στρώμα κρεβατιού
• παπάζι: πλέγμα που συνδέει τη φούντα με το φέσι
• παρ(ι)κάλι: λεπτό βαμβακερό ύφασμα
• περιπόδια: κάλτσες
• περισκελίδες: πανταλόνια
• περιστήθιο: στηθόδεσμος , σουτιέν
• πε(ι)σκ(χ)ίρι: πετσέτα μακριά, ολόκληρα μέτρα, άκοπη
• π(β)λους: ύφασμα μακρόμαλλο, μοιάζει με βελούδο
• πορτομα(ο)νέ(ς): πορτοφολάκι για κέρματα
• προσκεφαλάδες: μεγάλα μαξιλάρια που έπιαναν όλο το πλάτος του κρεβατιού
• πυροστιά: τριγωνικός μεταλλικός τρίποδας που υποβαστάζει τη χύτρα πάνω από τη φωτιά
• ρινόμακτρο: μαντήλι για τη μύτη
• ροζέτες: σκουλαρίκια κυκλικού σχήματος
• σαγρές: είδος δέρματος ίππου ή όνου
• σάισμα: σκέπασμα πολύ ζεστό, στρωσίδι από μαλλί γιδίσιο
• σάλι: γυναικείο επώμιο, μποξάς
• σάλινο: αραιόπλεκτο λεπτό μάλλινο ύφασμα
• σαμουντάνια: κηροπήγια
• σαντένιο: από ύφασμα σατέν
• σκελέα: παντελόνι, εσώβρακο
• σκουτιά: τα εσώρουχα ή γενικά τα ενδύματα
• σοφάς: χαμηλός καναπές που χρησιμοποιείται ως κάθισμα αλλά και ως κρεβάτι
• σόφι: είδος υφάσματος με λουλούδια
• σπαλέτο: σάλι
• στιβάλι: μπότα, μποτίνι
• συντρόφια: εσώβρακα
• σφουγγιστρόμπολες: πετσέτες προσώπου με κρόσια στις δυο πλευρές
• ταβλομεσάλα: τραπεζομάντηλο
• τακίμι: σερβίτσιο
• τσεμπέρι: σταμπωτό κεφαλομάντηλο των χωρικών γυναικών από λεπτό ύφασμα
• φορτζέρι: μικρό μπαούλο, κασέλα
• χαρανί: καζάνι
• χειρόκτια: γάντια
• χ(ι)ράμι: τάπητας, φλακάτη
• ψέλιο: βραχιόλι σε σχήμα κρίκου

Προικοσύμφωνα

• 1/11/1893 γαμπρός ήταν ο Γρηγορέας Γ. Φίλιππος, αμαξιλάτης, από τη Καλαμάτα και νύφη η Νικολακοπούλου Ν. Ελένη κάτοικος Μάλτας. Προικοδότης ήταν ο αδελφός της Νικολακόπουλος Ν. Ιωάννης από το Τσαούσι. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 1113 δρχ. που ήταν όλη σε μετρητά.
• 13/10/1894 γαμπρός ήταν ο Μελιγαλιώτης Γεώργιος, ποτοποιός, από την Καλαμάτα και νύφη η Νικολοπούλου Β. Σταυρούλα κάτοικος Αλητσελεπή. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Νικολόπουλος Βασίλειος, κτηματίας από το Αλητσελεπή. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 850 δρχ. η οποία ήταν έκταση γης στη Βελανιδιά του δήμου Οιχαλίας.
• 5/9/1895 γαμπρός ήταν ο Σαμαριτζής Χρήστος, καφεπώλης, από τη Καλαμάτα και νύφη η Χαντζοπούλου Χ. Αθανασία από το Σανδάνι. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Χαντζόπουλος Χρήστος, κτηματίας, από το Σανδάνι. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 1300 δρχ. εκ της οποίας 800 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών.
• 24/9/1895 γαμπρός ήταν ο Αθανασόπουλος Χρήστος, δικαστικός κλητήρας, από το Μελιγαλά και νύφη η Φοσέ Κ. Δημήτρω. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Φοσές Κωνσταντίνος, αρχιτέκτων, κάτοικος Καλαμάτας. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 1200 δρχ. που αντιστοιχούσε σε κινητή και ακίνητη περιουσία.
• 12/8/1896 γαμπρός ήταν ο Μακρής Κ. Γεώργιος, κτηματίας, από το Μελιγαλά και νύφη η Μπένου Π. Ελένη. Προικοδότης ήταν ο αδελφός της Μπένος Π. Ευστάθιος, εμπορ/ληλος, κάτοικος Καλαμάτας. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 500 δρχ. που ήταν όλη σε μετρητά.
• 8/9/1896 γαμπρός ήταν ο Καπέλας Ν. Περικλής, βαρελοποιός, από τη Καλαμάτα και νύφη η Μπουναμά Θ. Πινιώ από το Σανδάνι. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Μπουναμάς Θεόδορος. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 1300 δρχ. εκ της οποίας 800 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών.
• 8/12/1896 γαμπρός ήταν ο Μπούτος Δ. Πελοπίδας, κτηματίας, από το Μελιγαλά και νύφη η Αντωνοπούλου Γ. Κλεοπάτρα. Προικοδότης ήταν η Αντωνοπούλου Καλλιόπη, ξενοδόχος, από τη Καλαμάτα. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 7500 δρχ εκ της οποίας 6000 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών.
• 17/10/1899 γαμπρός ήταν ο Αθανασόπουλος Γ. Δημήτριος, κτηματίας από το Μελιγαλά και νύφη η Δημητρακοπούλου Π. Ελένη από τα Σπητάκια. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Δημητρακόπουλος Παναγιώτης, κτηματίας. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 1350 δρχ. εκ της οποίας 500 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών και ακινήτων.
• 22/1/1900 γαμπρός ήταν ο Κάβουρας Αθ. Δημήτριος, από τη Σκάλα και νύφη η Παπαγεωργακοπούλου Αθ. Δημητρούλα. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Παπαγεωργακόπουλος Αθανάσιος, εμπορευόμενος, από τη Καλαμάτα. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 18000 δρχ. εκ της οποίας 17500 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών.
• 7/6/1900 γαμπρός ήταν ο Σταυρόπουλος Διονύσιος, κτηματίας, από του Σιάμου και νύφη η Κατσαούνη Δ. Λευκούλα από τη Παραλία. Προικοδότες ήταν ο αδελφός της Κατσαούνης Δ. Παναγιώτης, κτηματίας και η Κατσαούνη Αικατερίνη. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 7500 δρχ εκ της οποίας 5000 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών και ακινήτων.
• 27/8/1900 γαμπρός ήταν ο Κόσσιβας Κωνσταντίνος, κτηματίας, από το Σολάκι και νύφη η Κόντου Μιχ. Αικατερίνη. Προικοδότης ήταν ο πατέρας της Κόντος Μιχαήλ, κτηματίας, από τα Λέϊκα. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 750 δρχ εκ της οποίας 500 δρχ. ήταν σε μετρητά και τα υπόλοιπα σε αξία κινητών.
• 27/8/1900, γαμπρός ήταν ο Μουρκάκος Νικόλαος, τραπεζικός κλητήρας, από τη Καλαμάτα και νύφη η Αντωνοπούλου Διον. Ευγενία από το Αλητσελεπή. Προικοδότες ήταν η Αντωνοπούλου Γεωργ. Σπυριδούλα από το Αλητσελεπή, ο Αντωνόπουλος Διονύσιος, κτηματίας, από το Αλητσελεπή και ο Μαυροειδής Γεώργ. Δημήτριος, Αμαξηλάτης, από τη Καλαμάτα. Η συνολική αξία της προίκας ήταν 2000 δρχ. η οποία ήταν εκτάσεις γης στο Αλητσελεπή και στην Εύα.
  

Αποκλήρωση κόρης, 1892

Σε συμβολαιογραφική πράξη του 1892, ενώπιον του συμβολαιογράφου Γ. Βουτιερίδου, «ενεμφανίσθησαν οι Δημήτριος Σ. Π…, κτηματίας, η σύζυγος αυτού Σοφία Γ…, οικοκυρία… δηλώσαντες τα εξής ότι, επειδή η εικοσαετής θυγάτηρ των Αφροδίτη Δ. Π… υπέφερεν κατ’ αυτών ύβριν απρεπή και βαρείαν, καθόσον, εν ω ούτοι την ανέθρεψαν και ως γονείς φιλόστοργοι εφρόντιζον να την νυμφεύσωσι και την αποκαταστήσωσι πρεπόντως προικίζοντες αυτήν δεόντως προς τούτο και πέραν έτι της δυνάμεώς των, αύτη αγνωμονούσα, και εις ουδεν λογισαμένη τα προς τους γονείς καθήκοντα και τον προς αυτούς οφειλόμενον σεβασμόν και ευπείθιαν ούτε την δεινήν και βαρείανύβριν ην θα επέφερεν κατ’ αυτών και ολοκλήρου της οικογενείας της, ούτε τα κοινά πρέποντα ούτε τα δεινά επακόλουθα και τας συμπεριφοράς αίτινες ηδύναντο να προκύψωσιν εκ της πράξεώς της ταύτης εις την οικογένειάν της εν γένει. Το εσπέρας της εικοστής ογδόης Ιανουαρίου τρέχοντος έτους απέδρα της πατρικής οικίας και ηκολούθησε τον Σωτήριον Γ. Π… παρά την θέλησή των, ον και ενυμφεύθει παρά την γνώμη των. Αποκηρύττουσιν αυτήν και την αποκληρούσιν αμετακλήτως και καθ’ άπαντας τους βαθμούς της τε κινητής και ακινήτου περιουσίας των, και στερούσιν αυτήν παντός κληρονομικού δικαιώματος επ’ αυτής».

Περίληψη της 6481/6-2-1892 συμβολαιογραφικής πράξης του συμβολαιογράφου Γ. Βουτιερίδου, που περιέχεται στην Μεσσηνιακή εφημερίδα Ηχώ, 16-2-1892


Πηγές:
Γενικά Αρχεία του Κράτους
ΑΡΧΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
........................................................
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΗΛΙΤΣΗ - ΝΙΚΑ
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ - ΣΤΕΦΑΝΟΥΡΗ
Καλαματιανά προικοσύμφωνα