28η Οκτωβρίου 1940 - "ΟΧΙ". Επετειακό - Ιστορικό αφιέρωμα στο "ΟΧΙ" της Ελλάδας και της Άνω Μεσσηνιας

28η Οκτωβρίου 1940

Μια επέτειος, ένας θρύλος, μια μνήμη κι ένα χρέος.

Ήταν 15 Αυγούστου του 1940. Ο λαός της Ελλάδας προσκυνούσε ταπεινά τη Δέσποινα του Αρχιπελάγους στην Τήνο όταν το ιταλικό υποβρύχιο χτύπησε ύπουλα και βύθισε το αντιτορπιλικό «Έλλη» με τους φτωχούς προσκυνητές, τις γυναίκες, τους γερόντους και τ' άρρωστα παιδιά.

Κι ήταν πικρό χάραμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 όταν οι σειρήνες με το τρομακτικό ουρλιαχτό τους στις πόλεις και οι καμπάνες στα χωριά ανακοίνωναν στο Πανελλήνιο ότι η φασιστική Ιταλία με έγγραφο τελεσιγραφικό ζητούσε από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας να της παραχωρήσει τμήματα του εδάφους της.

Και η απάντηση της Ελληνικής κυβέρνησης ήταν το λακωνικό μα περίτρανο «ΟΧΙ». Ένα «ΟΧΙ» που το στήριξε ο Ελληνικός λαός με πρωτοφανή προθυμία και αυταπάρνηση, απλά και αυτονόητα σαν φυσιολογική εκδήλωση της Ελληνικής ψυχής όπως αυτή διαπλάστηκε ανάμεσα στους αιώνες.

Γιατί τα μεγάλα κεφάλαια της Ελληνικής ιστορίας αρχίζουν και τελειώνουν με ένα μεγάλο «ΟΧΙ». Ο πόλεμος είναι πια πραγματικότητα. Τα παιδιά της πατρίδας μας, συνεπή με την ιστορία του έθνους, ανάμεσα σε χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες, με το χαμόγελο στα χείλη, τραγουδώντας, ρίχνονται στο πανηγύρι του πολέμου με ασυγκράτητο ενθουσιασμό. Ούτε ο βαρύς χειμώνας, ούτε η δύναμη του ισχυρού αντιπάλου, ούτε κι αυτός ο θάνατος ακόμα ανακόπτουν την ορμή τους.

Από εκείνο το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου του 1940, αρχίζει η απογείωση της ελληνικής ψυχής για να μεταρσιωθεί σε άφταστα ύψη δόξας και ηρωισμού.
Ένα δεύτερο « ΟΧΙ» ακολουθεί αυτό της 28ης Οκτωβρίου ενάντια αυτή τη φορά στο Γερμανό δικτάτορα Χίτλερ που κλήθηκε να βοηθήσει τους Ιταλούς συμμάχους του. Επτά μήνες η αιματοβαμμένη Ελλάδα πάλεψε ολομόναχη σαν λιοντάρι στο μέσο ενός κολοσσιαίου και τρομερού Κυκλώνα.

***************

Ήταν 27 Απριλίου του 1941 όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Μεσσηνία. Μια κατοχή που κράτησε 3 ολόκληρα μαρτυρικά χρόνια. Εκατόμβες αθώων ψυχών χάνουν τη ζωή τους από βασανιστήρια, πείνα, κακουχίες. Αλλά η αδάμαστη ψυχή των προγόνων μας πάντοτε επιβλητική και περήφανη δεν κάμπτεται. Παρά τις τρομερές πιέσεις, βάσανα και εκτελέσεις το Ελληνικό πνεύμα αντιστέκεται στη φρικτή δουλεία. Παραμένει ατάραχο και αδέσμευτο ενώ ο έρωτας για την ελευθερία γιγαντώνεται και η Εθνική ενότητα αντλεί καρτερία για αμείλικτο κατά των αξονικών δυνάμεων αγώνα ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ.

Δεν έμεινε γωνιά της γης με Έλληνες που το «ΟΧΙ» να μη δονήσει την Ελληνική καρδιά και να εμφυσήσει θερμή την πνοή της αντίστασης.
Και στη δική μας μικρή γωνιά, την Άνω Μεσσηνία, οι κατοχικές δυνάμεις γνώρισαν την πρώτη τους ήττα, την πρώτη τους σε ολόκληρο το Μοριά.

ΤΟ "ΟΧΙ" ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

27 Απριλίου του 1941. Τα γερμανικά Στούκας πετούν στον ουρανό της Άνω Μεσσηνίας και σκορπούν το φόβο και τον τρόμο βομβαρδίζοντας ανελέητα το δρόμο Τσακώνας-Καλαμάτας. Ο δρόμος αυτός εκείνες τις μέρες είχε ασυνήθιστη κίνηση. Επέστρεφαν οι πρώτοι Μεσσήνιοι στρατιώτες μας από το αλβανικό μέτωπο, ενώ οι νεοσύλλεκτοι του Κέντρου Καλαμάτας επέστρεφαν στα χωριά με "αόριστες άδειες". Τότε κατέφθαναν και τα αγγλικά αυτοκίνητα και τα πεζοπόρα τμήματα.

Λίγο μετά την Αλλαγή, στη θέση Κρίκα του Κατσαρέικου Αγιολιά είχανε στρατοπεδεύσει καμιά διακοσαριά άντρες του συμμαχικού εκστρατευτικού σώματος. Από κει φύγανε για Καλαμάτα. Ένας αξιωματικός μ' ένα φαντάρο δεν ακολούθησαν τους άλλους. Ο ένας ταμπουρώθηκε στο ρέμα Βαγιασκάλα και ο άλλος στο χαντάκι του δρόμου.
Σε λίγο καταφθάσανε οι πρώτοι μοτοσικλετιστές των γερμανικών εμπροσθοφυλακών και πέσανε στην ενέδρα. Άναψε η μάχη και οι Γερμανοί είχανε σοβαρές απώλειες. Δίπλα στον αξιωματικό βρέθηκε ένα 15χρονο αγοράκι από το Μελιγαλά που τον τροφοδοτούσε με πυρομαχικά.
Κάποια στιγμή ο αξιωματικός τραυματίστηκε. Έδιωξε το παιδί και αυτοκτόνησε. Σε λίγο τραυματίστηκε ο φαντάρος και έπεσε μπρούμυτα στο χαντάκι. Τον πλησίασε ένας Γερμανός αξιωματικός, τον αφόπλισε, τον έστησε σε μια ελιά και τον εκτέλεσε.
Λίγο αργότερα ξεπεταχτήκανε κάτω από ένα γεφυράκι 5 Άγγλοι και ρωτούσαν τους χωρικούς: "Πύλος; Ναβαρίνο;". Τους κατηύθυναν προς τη Μονή Βουλκάνου. Όπως πιστεύεται, τελικά σώθηκαν. Φεύγοντας περάσανε από μαντρί του Παντελή Χατζή και του αφήσανε τα όπλα τους. Τους δύο νεκρούς περιμαζέψανε άνθρωποι από τα γύρω χωριά και τους θάψανε στον τόπο που πέσανε και τοποθέτησαν ένα πρόχειρο σταυρό. Ούτε μια μέρα δεν έλειψαν τα λουλούδια από τον τάφο τους.
Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί όταν περνούσαν από κει έσπαζαν το σταυρό και ποδοπατούσαν τα λουλούδια...
Μόλις φεύγανε οι τύραννοι, οι χωριάτες στήνανε άλλον σταυρό και βάζανε άλλα λουλούδια...
Αυτό κράτησε καθ' όλη τη διάρκεια της Κατοχής.
Μετά την απελευθέρωση ήρθαν από τη Νέα Ζηλανδία οι δικοί τους και πήρανε τα οστά τους.

Την ίδια ημέρα ένα τζιπ του Ελληνικού Στρατού έχει κατέβει την Τσακώνα και τρέχει στον κάμπο της Μεσσηνίας με προορισμό το λιμάνι της Καλαμάτας. Δέχεται επίθεση από αέρος. Η γερμανική εμπρηστική βόμβα σκοτώνει τους επτά από τους οκτώ Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες ακριβώς στο γεφύρι του Ντουράκου λίγο πριν την Αλλαγή. Από τους οκτώ επέζησε μόνο ο διοικητής του 87ου Συντάγματος, ονόματι Μέγγος. Η βόμβα του έκοψε το πόδι. Κατάφερε και κρύφτηκε κάτω από το γεφύρι του Ντουράκου και έτσι επέζησε.
Οι κάτοικοι φρόντισαν για την ταφή των νεκρών. Τους έφεραν όλους και τους ενταφίασαν στην Οιχαλία, εκτός του Βούλη. Το σώμα του είχε διαμελισθεί και είναι θαμμένος εκεί που είναι σήμερα το φαναράκι, λίγο πιο κάτω από τη γέφυρα του Ντουράκου. (1)
Ακριβώς την επομένη της θυσίας των αξιωματικών και στρατιωτών του 87ου Συντάγματος, στην ίδια περιοχή, σημειώθηκε ένα ακόμη τραγικό περιστατικό. Όπως διηγείται ο Μίμης Παρασκευόπουλος, "εκεί σκοτώθηκε ο Γρηγόρης Ηλιακόπουλος, 15 χρόνων, από την Οιχαλία. Το παιδί πήγαινε με μια γίδα και έδινε γάλα στους Εγγλέζους που είχαν στήσει μέσα στις ελιές πολυβόλα και αναχαίτιζαν τα γερμανικά Στούκας. Εκείνοι έδιναν του μικρού σοκολάτες. Φαίνεται, όμως, ότι κάποια από τις βόμβες των Γερμανών το σκότωσε.
Διαφωτιστική είναι η αφήγηση του Νίκου Γιαλαμά:
"Όταν φεύγανε οι Εγγλέζοι από την Αλλαγή για την Καλαμάτα και στη συνέχεια για τη Μέση Ανατολή, τους κτυπάγανε τα γερμανικά αεροπλάνα. Εγώ τότε είχα τα πρόβατα στο Μελιγαλά και έμενα στο σπίτι του αδερφού μου του Αντρέα.
Ο Ντίνος ο Πάνιας, ο πεθερός του Αντρέα μου λέει: "Πάμε στην Αλλαγή; Φεύγουν οι Εγγλέζοι, οπωσδήποτε κάτι θα βρούμε, καμία χλαίνη, κανά ζευγάρι άρβυλα..."
Φτάσαμε στην Αλλαγή. Χωθήκαμε σε κάτι γράνες γιατί θερίζανε τον τόπο τα στούκας. Απ' αυτά που θέλαμε δεν βρήκαμε τίποτα. Βρήκαμε όμως δύο οπλοπολυβόλα παρατημένα. Μου λέει ο Ντίνος: "Τούτα 'δώ να τα πάρουμε". Τα πήραμε και τα κρύψαμε στη σταφίδα του Αντρέα στου Μελιγαλά, αφού πρώτα τα τυλίξαμε καλά για να μη σκουριάσουνε. "Να μην ειπείς σε κανένα τίποτα", μου είπε." Από αυτά ακριβώς τα όπλα που βρήκαν εκεί και πήραν πρωτακούστηκε το μοραΐτικο τουφέκι της λευτεριάς στη Καλλιρόη (Μπούγα). Με αυτά, από 'δώ την πολύπαθη Μεσσηνία, δρομολογήθηκε η πορεία του μεγάλου αγώνα.

Ήταν 5 Αυγούστου το 1942. Μια ομάδα επτά καραμπινιέρων πήγαν με τα πόδια από το Μελιγαλά στη Καλλιρόη για το καθιερωμένο τους πλιάτσικο. Εκείνη τη μέρα όμως δεν αρκέστηκαν σε αυτό. Συλλαμβάνανε τους ανύποπτους ξωμάχους που γύριζαν κατάκοποι και ανύποπτοι από τον τρύγο στις σταφίδες και έδερναν χωρίς λόγο και χωρίς οίκτο άνδρες, γυναίκες, γέρους και παιδιά. Εκεί όμως είχε συσταθεί πρόσφατα η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση, η "Νέα Φιλική Εταιρία". Τα μέλη της βλέποντας τα συμβάντα συγκεντρώθηκαν για να καθορίσουν τη στάση τους. Ο ιδρυτής της οργάνωσης Θανάσης Κούτρης είπε: "Πρέπει να χτυπήσουμε. Τα αντίποινα εις βάρος των οικογενειών μας θα είναι σκληρά. Όμως, πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να χτυπήσουμε. Τελικά το εγχείρημά μας θα δικαιωθεί. Ο λαός θα μας ακολουθήσει." Κι έγινε η σύγκρουση. Η πρώτη ήττα των κατοχικών δυνάμεων στη Πελοπόννησο.

Πήγαμε στο Σιτοχώρι, - αφηγείται ο Θανάσης Φιλιππόπουλος από τη Μερόπη - μ' ένα κάρο να μεταφέρουμε πολεμικά εφόδια στη Βελανιδιά, ένα χωριό που τώρα έχει ερημώσει και βρίσκεται στην περιοχή της Τσακώνας, ένα χιλιόμετρο μακριά από τη Μερόπη. Παραλάβαμε: Νάρκες, Στεν, χειροβομβίδες, φυσίγγια και άλλα είδη. Είχαμε πάει από τη Μερόπη ο Μπάρτζος, ο Κωστανταρόπουλος, εγώ και δυο - τρία άλλα παιδιά. Περάσαμε με το κάρο μέσα από το Ζευγολατιό και την Οιχαλία. Εκεί υπήρχαν Ιταλοί και χωροφύλακες. Δεν χάνουμε καιρό και πιάνουμε το τραγούδι: "Σιγά αμαξά την άμαξα, σιγά - σιγά και ταπεινά μην πάρουν τ' άρματα φωτιά!" Το λέγαμε και το εννοούσαμε! Παίζαμε τη ζωή μας κορώνα - γράμματα και κάναμε καλαμπούρι. Έτσι είναι ο Έλληνας. Και στις δυσκολότερες ώρες δε χάνει το κέφι του. Τα εφόδια τα πήγαμε στο εκκλησάκι του Άη Γιάννη στη Βελανιδιά. Εκεί ήρθαν ζώα και τα προωθήσαμε στου Σιάμου. Τότε δεν γνωρίζαμε ακόμη τίποτε για ΕΑΜ.

Παράλληλα ξεκίνησε και ο πρώτος παράνομος τύπος στην Άνω Μεσσηνία μέσα σ' ένα καλυβάκι στους Κωνσταντίνους και ο οποίος αποτελούνταν από ένα ραδιόφωνο, έναν πολύγραφο και μια γραφομηχανή. Τα δελτία τοιχοκολλούνταν στα καφενεία, στις βρύσες και στις εκκλησίες όλων των γύρω χωριών. Αργότερα μεταφέρθηκε σ' ένα άλλο καλύβι στο Δεσύλλα.

Η αντίσταση άρχισε να γενικεύεται. Οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους, λύσσαξαν από το κακό τους. Χτυπούσαν, ατίμαζαν, σκότωναν, κρέμαγαν, έκαιγαν σπίτια και χωριά και σκόρπιζαν παντού τη συμφορά και τον όλεθρο. Ενδεικτικά αναφέρουμε μια περίπτωση:

Άγιος Φλώρος. 5 Φεβρουαρίου 1944
Στη θέση "Τραγάνα" του Αγίου Φλώρου, Αντάρτες του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Παπαγιανόπουλο, στήνουν ενέδρα σε γερμανική φάλαγγα. Ο αιφνιδιασμός υπήρξε πλήρης. Σε 10 λεπτά είχαν τελειώσει όλα. Γερμανοί νεκροί 26, αιχμάλωτοι 24. Ένας αιχμάλωτος που αρνήθηκε ν' ακολουθήσει εκτελέστηκε επί τόπου. Υπήρξε ένας Έλληνας νεκρός.
Το ίδιο βράδυ κατέφθασαν Γερμανοί από την Καλαμάτα για να ξεσπάσουν πάνω στον άμαχο και ταλαίπωρο κοσμάκη. Ήταν μεσάνυχτα όταν στήσανε ένα κανόνι στη βόρεια άκρη του χωριού και αρχίσανε να χτυπάνε πρώτα τα γύρω υψώματα και ύστερα τα σπίτια και των τριών χωριών (Αγίου Φλώρου, Χριστοφιλαίικων, Σκάλας) αρχίζοντας από τα ακρινά. Ο κανονιοβολισμός, ιδιαίτερα της Σκάλας, κράτησε ώρες. Ύστερα άρχισε η λεηλασία. Πήραν όσα τρόφιμα και άλλα είδη μπόρεσαν να σηκώσουν και βάλανε φωτιά απ' άκρη σ' άκρη στο χωριό ωσότου δεν έμεινε τίποτα. Παράλληλα εκτέλεσαν στη Σκάλα όσους δεν μπόρεσαν να φύγουν και συγκεκριμένα τους: Χ. Δρακοπούλο 55χρ. (τυφλός), Π. Χόνδρος 75 χρ., Δ. Χριστόφιλος 75 χρ., Ε. Χριστόφιλος 72 χρ. Στα Χριστοφιλαίικα σκότωσαν επίσης τη Βασιλική Αλειφέρη.

Διαφωτιστικές για την αντιστασιακή δράση της περιοχής μας είναι οι απόρρητες Ημερήσιες Αναφορές του Γερμανικού Στρατού Κατοχής και που παρουσιάζουμε παρακάτω. Με τον όρο "συμμορία" ή "συμμορίτες" χαρακτηρίζονται οι δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1943

• 23/10/1943 Φίλια: Ανατινάχτηκε γέφυρα από τους συμμορίτες.
• 23/10/1943 Μελιγαλάς: Οδική γέφυρα, 7 χλμ ΒΑ από το Μελιγαλά, καταστράφηκε ολοσχερώς από συμμορίες. Πρόχειρη θέση παρακάμψεως.
• 27/10/1943 Μελιγαλά: Ανατίναξη σιδηροτροχιών 8 χλμ ΒΔ από το Μελιγαλά.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1943

Μελιγαλά: Αιφνιδιασμός συμμοριών σε φάλαγγα φορτηγών αυτοκινήτων (10 οχήματα) του ναυτικού διοικητή Πελοποννήσου πέντε χιλιόμετρα ΝΔ από το Μελιγαλά. Ημέτερες απώλειες 3 νεκροί, 3 τραυματίες. Λεηλατήθηκαν 2 αυτοκίνητα. Κτένισμα της περιοχής του αιφνιδιασμού από μικτή ομάδα μάχης (στρατού - ναυτικού). Ο πληθυσμός έφυγε. Οι συμμορίτες διέφυγαν προς τα δυτικά. (Πρόκειται για την πρώτη ενέδρα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ εναντίον του Γερμανικού στρατού στην ευρύτερη περιοχή μας. Η ενέδρα οργανώθηκε από τον επικεφαλής και αξιωματικό του ΕΛΑΣ Μίμη Η. Φερέτο, γνωστό δημοσιογράφο και εκδότη.)

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1944

• 7/2/1944 Σκάλα: Φάλαγγα φορτηγών αυτοκινήτων του ναυτικού, κοντά στη Σκάλα αιφνιδιάστηκε από συμμορίες. Απώλειες: 7 νεκροί, ένας βαριά τραυματίας, 9 αγνοούμενοι. Διασώθηκε ο ναυτικός διοικητής Πελοποννήσου, από το λόχο του επιτελείου. Το 68ο σώμα στρατού διέταξε ανακρίσεις.
• 8/2/1944 Σκάλα: Αιφνιδιασμός σε φάλαγγα φορτηγών αυτοκινήτων του ναυτικού, κοντά στη Σκάλα. Διενεργήθηκαν αντίποινα με ένα λόχο του 3ου τάγματος πεζικού Φρουρίων. Καταστροφή των χωριών Σκάλα, Χριστοφιλέικα και Τσουκαλέικα. Τυφεκισμός 150 κομμουνιστών. Ημέτερες Απώλειες: 10 νεκροί ένας διασωθείς τραυματίας. Διασφαλίστηκαν 3 φορτηγά αυτοκίνητα. Απώλειες του εχθρού, ως τώρα, 10 νεκροί.
• 25/2/1944 Μελιγαλά: Σε χτένισμα της περιοχής δύο χωριών, εξήμισι χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από το Μελιγαλά συνελήφθησαν 20 κομμουνιστές.
• 20/2/1944. Αλλαγή: Στις 15 Μαρτίου όχημα με τρόφιμα, του διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, λεηλατήθηκε από συμμορίες κοντά στην Αλλαγή (4 χλμ βορειοανατολικά από το Μελιγαλά). (Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής υπήρχε στην Αλλαγή φυλάκιο του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ για τον έλεγχο των διερχόμενων οχημάτων και πεζών. Οι μετακινούμενοι έπρεπε να έχουν μαζί τους άδεια από τον «υπεύθυνο» του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ της περιοχής τους, για να τους επιτραπεί να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Σε αντίθετη περίπτωση, κρατούνταν για έλεγχο. Ονομαστός έχει παραμείνει, από τότε, «ο πάπας της Αλλαγής», ο οποίος συνήθως, διενεργούσε τον έλεγχο.
• 23/2/1944 Μελιγαλά: Περίπολος αναγνωρίσεως του 938ου Συντάγματος Πεζικού σε εμπλοκή με πυρά στο χώρο βορειοδυτικά από το Μελιγαλά 2 ημέτεροι τραυματίες. Απώλειες εχθρού: 2 νεκροί, 9 αιχμάλωτοι.
• 24/2/1944 Μελιγαλά: Αναγνώριση έληξε χωρίς ημέτερες απώλειες. Απώλειες εχθρού: 4 καταμετρημένοι νεκροί. 15 αιχμάλωτοι. Λάφυρα 1 ελαφρό πολυβόλο, 3 όπλα με 1000 σφαίρες, πυρομαχικά, 1 περίστροφο.
• 31/2/1944 Μελιγαλά: Στις 29.3 Περίπολος Κρούσεως του 3ου Τάγματος Πεζικού σε εμπλοκή πυρός με ομάδα συμμοριών, 2 χλμ Β ΒΔ από το Μελιγαλά, χωρίς ημέτερες απώλειες, 2 εχθροί νεκροί.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1944

• 3/4/1944 Μελιγαλά: Εξουδετερώθηκε ναρκοθέτηση της οδού Μελιγαλά – Καλαμάτας, από τμήμα του 999 Τάγματος Πεζικού.
• 6/4/1944 Μελιγαλά: Διμοιρία Σκαπανέων του 938 Σ.Π., εκκαθαρίζοντας νάρκες στο δρόμο Μελιγαλά – Καλαμάτα, βλήθηκε με πυρά πολυβόλου και όπλων. Οι συμμορίες υποχώρησαν προς τα ΝΑ., 1 ημέτερος τραυματίας.
• 7/4/1944 Μελιγαλά: Επίθεση ισχυρότερων ομάδων συμμοριών (400 – 500) με οπλοπολυβόλα και εκτοξευτές βομβίδων, εναντίον του Μελιγαλά, κατά τις προμεσημβρινές ώρες. Αποκρούσθηκε με τμήματα του 3ου Τάγματος Πεζικού και με ενίσχυση που μεταφέρθηκε με αυτοκίνητα μεταφοράς . Τραυματίστηκε ο Διοικητής του 938 Σ.Π. και σκοτώθηκαν 4 Έλληνες Εθελοντές (Ταγματασφαλίτες) . Μετρήθηκαν 12 νεκροί του εχθρού. Λάφυρα, μερικά όπλα και πυρομαχικά. Πολλές συλλήψεις. (Πρόκειται για την επίθεση που είχαν εκδηλώσει οι δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στις 7 Απριλίου 1944, εναντίον του Μελιγαλά όπου, εκτός από τη γερμανική φρουρά, είχε εγκατασταθεί και Τμήμα Τάγματος Ασφαλείας. Εφημερίδα του Μυστικού Τύπου ΕΑΜ Μεγαλοπόλεως, έγραφε για τη μάχη στο Μελιγαλά: «Δυνάμεις του 2ου Τάγματος του 9ου Συντάγματος Ανταρτών επιτέθηκαν στις 7/04/1944 κατά των Γερμανοελλήνων Μελιγαλά. Μπήκαν μέσα στην πόλη και χτύπησαν δύο φυλάκια τα οποία εξουδετέρωσαν εκτός από 7 άντρες. Η μάχη κράτησε τρεισήμισι ώρες. Οι απώλειες των γερματοτσολιάδων είναι άνω των 100 νεκρών μεταξύ των οποίων και Ταγματασφαλίτες αξιωματικοί. Ανατινάχτηκαν με νάρκες 32 σπίτια. Οι απώλειες των ανταρτών είναι 4 νεκροί και 6 τραυματίες.» Εφημερίδα ΑΓΩΝΑΣ, 29/04/1944, αρ. φύλλου 1.)
• 8/4/1944 Μελιγαλά: Ισχυρές ομάδες συμμοριών στο δρόμο Καλαμάτας- Μελιγαλά.
• 9/4/1944 Μελιγαλά: Κατά τον αιφνιδιασμό των συμμοριών στο Μελιγαλά, πολυάριθμοι νεκροί, οι οποίοι ανήλθαν σε 28.
• 12/4/1944 Μελιγαλά: Επιχείριση «Ερωδιός». Ουδεμία επαφή με τον εχθρό έως τώρα. Κτένισμα χωριού Δ απ’ το Μελιγαλά. Με 5 ομάδες μάχης. (Μετά την επίθεση των ανταρτών, κατά των γερμανικών θέσεων στο Μελιγαλά, ο γερμανικός στρατός ανέλαβε τη διενέργεια εκκαθαριστικής επιχείρησης στην οποία έδωσε την κωδική ονομασία «Ερωδιός»)
• 14/4/1944 Μελιγαλά: Επιχείρηση «Ερωδιός». Κτένισμα του χωριού Δ και Ν απ’ το Μελιγαλά, με 5 ομάδες μάχης, χωρίς επαφή με τον εχθρό έως τώρα.
• 22/4/1944 Μελιγαλά: Επιχείρηση «Ερωδιός». Ο αντικειμενικός σκοπός της ημέρας, σύμφωνα με το σχέδιο, επιτεύχθηκε χωρίς επαφή με τον εχθρό. Άρχισε η επιστροφή του Τμήματος Εθελοντών (Ταγματασφαλιτών) στο Μελιγαλά.
• 29/4/1944 Μελιγαλά: Αιφνιδιασμός με πυρά σε σημεία στηρίξεως στις παρυφές της πόλεως Μελιγαλά, από ΝΔ κατεύθυνση. Η επίθεση αποκρούστηκε χωρίς ημέτερες απώλειες. Οι απώλειες του εχθρού συναποκομίσθηκαν από τις συμμορίες.
• 30/4/1944 Αλλαγή: Κοντά στην Αλλαγή καταστράφηκε θέση ελέγχου, έπειτα από ασθενή αντίσταση του εχθρού. (Εδώ σκοτώθηκε και ο γνωστός, σε όσους έζησαν τα γεγονότα της εποχής εκείνης, «παπάς της Αλλαγής», ο οποίος διενεργούσε ως εκπρόσωπος του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ιερέας Γεωργακόπουλος Μιχάλης εφημέριος της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Μερόπη).
• ΜΑΙΟΣ 1944
• 11/5/1944 Μερόπη: Αποκόπηκαν η γραμμή τηλεφώνου Μελιγαλά- Καλαμάτας, κοντά στη Μερόπη και τηλεφωνικοί στύλοι σε μήκος 800 μέτρων. Η γραμμή τέθηκε και πάλι σε λειτουργία.
• 13/5/1944 Μελιγαλά: Κατά πληροφορίες του Τμήματος Ελλήνων Εθελοντών (Ταγματασφαλιτών), ισχυρή ομάδα συμμοριών στο χώρο Μελιγαλά.
• 21/5/1944 Μελιγαλά: Περαιτέρω ενίσχυση συγκεντρώσεως των συμμοριών στο χώρο του Μελιγαλά. Σχεδιάζεται επίθεση, όπως λέγεται, ως τις 23/05 (πληροφορίες πράκτορος).
• 26/5/1944 Μελιγαλά: Το πρώτο τάγμα του 9ου συντάγματος του ΕΛΑΣ (150- 200 άντρες) διέφυγε στη Μερόπη έπειτα από επίθεση του Τμήματος Ελλήνων Εθελοντών (Ταγματασφαλιτών).
• 27/5/1944 Μελιγαλά: Επιβεβαιώνεται: Το δεύτερο τάγμα του 9ου συντάγματος του ΕΛΑΣ στο χώρο του Μελιγαλά.
• 30 Μελιγαλά: Βραχεία επαφή πυρός μεταξύ ομάδων συμμοριών, αγνώστου δυνάμεως, και Ελλήνων Εθελοντών (Ταγματασφαλιτών) Ν και ΝΔ από το Μελιγαλά.
• ΙΟΥΝΙΟΣ 1944
• 3/6/1944 Μελιγαλά: Επιχείρηση «Κόρακας» ΒΔ από το Μελιγαλά. Χωρίς περαιτέρω επαφή με τον εχθρό.
• 4/6/1944 Μελιγαλά: Σε επιχείρηση Δ και ΒΔ από το Μελιγαλά, βραχεία επαφή πυρός με ασθενή ομάδα συμμοριών. 4 νεκροί μεταξύ των οποίων ένας σύνδεσμος των συμμοριών. Λάφυρα 1 αυτόματο, 2 ζώα φόρτου και έγγραφα του εχθρού.
• 22/6/1944 Μελιγαλά: Περίπολος Αναγνωρίσεως του Τμήματος Εθελοντών (Ταγματασφαλιτών) σε βραχεία επαφή πυρός με ασθενή ομάδα συμμοριών στο χώρο του Μελιγαλά. Δεν εξακριβώθηκαν απώλειες του εχθρού.
• 15/6/1944 Μελιγαλά: Ανεπιτυχής επίθεση συμμορίας, σε σημείο στηρίξεως Εθελοντών, Β από το Μελιγαλά, χωρίς ημέτερες απώλειες. (Σε εφημερίδα του Μυστικού Τύπου γράφεται: «Στο Μελιγαλά, κοντά στο νεκροταφείο ομάδες κρούσης εκτελέσανε ένα Ταγματασφαλίτη», Φωνή της Μεσσηνίας,28/06/1944, αρ. φ. 3)
• 21/6/1944 Μελιγαλά: ΒΑ από το Μελιγαλά εκτροχιάστηκε από συμμορία συρμός μεταφοράς.
• ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1944
• 22/6/1944 Μελιγαλά: Σε εκκαθαριστική επίθεση στο χώρο Μελιγαλά […] μερικοί νεκροί του εχθρού και λάφυρα όπλων.

 

Είπαν για το "ΟΧΙ" και την αντίσταση των Ελλήνων:

Κάρολος ντέ Γκώλ, Charles de Gault 1890-1970 Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας 1958-1969, αρχηγός τής Γαλλικής Αντίστασης κατά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

• «Αδυνατώ νά δώσω τό δέον εύρος τής ευγνωμοσύνης πού αισθάνομαι γιά τήν ηρωική αντίσταση τού Λαού καί τών ηγετών τής Ελλάδος.» (Από ομιλία του στό Γαλλικό Κοινοβούλιο μετά τήν λήξη τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου.)

Μωρίς Σουμάν, Maurice Schumann 1911-1992 Υπουργός των εξωτερικών τής Γαλλίας 1969-1973, Μέλος τής Γαλλικής Ακαδημίας 1974

• «Η Ελλάδα είναι τό σύμβολο της μαρτυρικής υποδουλωμένης, ματωμένης, αλλά ζωντανής Ευρώπης…Ποτέ μιά ήττα δέν υπήρξε τόσο τιμητική γιά κείνους πού τήν υπέστησαν» (Από μήνυμά του πού απηύθηνε από τό BBC τού Λονδίνου στούς υποδουλωμένους λαούς τής Ευρώπης στίς 28 Απριλίου 1941, ημέρα πού ό Χίτλερ κατέλαβε τήν Αθήνα ύστερα από πόλεμο 6 μηνών κατά τού Μουσολίνι καί έξι εβδομάδων κάτα τού Χίτλερ.)

Στάλιν, Joseph Vissarionovich Tzougasvili Stalin 1879-1953 Αρχηγός τής Σοβιετικής Ενώσεως από τό 1924 έως 1953

• «Λυπάμαι διότι γηράσκω καί δέν θά ζήσω επί μακρόν διά νά ευγνωμονώ τόν Ελληνικόν Λαόν, τού οποίου ή αντίστασις έκρινε τόν 2ον Παγκόσμιον Πόλεμον.» (Από ομιλία του πού μετέδωσε ο ραδιοφωνικός σταθμός Μόσχας τήν 31 Ιανουαρίου 1943 μετά τήν νίκη τού Στάλιγκραντ καί τήν συνθηκολόγηση τού στρατάρχου Paulus.)

•  «Επολεμήσατε άοπλοι καί ενικήσατε, μικροί εναντίον μεγάλων. Σας οφείλουμε ευγνωμοσύνη, διοτι εκερδίσαμε χρόνο γιά να αμυνθούμε. Ως Ρώσοι καί ως άνθρωποι σας ευχαριστούμε». (Οταν ο Χίτλερ επετέθη κατά τής Ε.Σ.Σ.Δ.)

Γεώργης Ζουκώφ, Georgy Constantinovich Joucov 1896-1974 Στρατάρχης τού Σοβιετικού Στρατού

• «Εάν ό Ρωσικός λαός κατόρθωσε να ορθώσει αντίσταση μπροστά στίς πόρτες τής Μόσχας, νά συγκρατήσει καί νά ανατρέψει τόν Γερμανικό χείμαρρο, τό οφείλει στόν Ελληνικό Λαό, πού καθυστέρησε τίς Γερμανικές μεραρχίες όλον τόν καιρό πού θά μπορούσαν νά μας γονατίσουν. Η γιγαντομαχία τής Κρήτης υπήρξε τό κορύφωμα τής Ελληνικής προσφοράς.» (Απόσπασμα από τά απομνημονεύματά του γιά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.)

Μπενίτο Μουσολίνι, Benito Mousolini 1833-1945 Πρωθυπουργός τής Ιταλίας 1922-1945

• «Ο πόλεμος μέ τήν Ελλάδα απέδειξεν ότι τίποτε δέν είναι ακλόνητον είς τά στρατιωτικά πράγματα καί ότι πάντοτε μάς περιμένουν εκπλήξεις.» (Από λόγο πού εκφώνησε στίς 10/5/1941.)

Αδόλφος Χίτλερ, Hitler 1889-1945 Αρχηγός τού Γερμανικού κράτους 1889-1945

• «Χάριν τής ιστορικής αληθείας οφείλω νά διαπιστώσω ότι μόνον οί Ελληνες, εξ' όλων τών αντιπάλων οί οποίοι μέ αντιμετώπισαν, επολέμησαν μέ παράτολμον θάρρος καί υψίστην περιφρόνησιν πρός τόν θάνατον….» (Από λόγο πού εκφώνησε στίς 4 Μαίου 1941 στό Ράιχσταγκ.)

Σέρ Αντονυ Ηντεν, Sir Robert Antony Eden 1897-1977. Υπουργός Πολέμου καί Εξωτερικών της Βρεταννίας 1940-1945, Πρωθυπουργός της Βρεταννίας 1955-1957

• «Ασχέτως προς ότι θα πουν οι ιστορικοί τού μέλλοντος, εκείνο το οποίον μπορούμε να πούμε εμείς τώρα, είναι ότι η Ελλάς έδωσε αλησμόνητο μάθημα στόν Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή τής επανάστασης στήν Γιουγκοσλαβία, ότι αυτή εκράτησε τούς Γερμανούς στο ηπειρωτικό έδαφος καί στήν Κρήτη για έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τήν χρονολογική σειρά όλων τών σχεδίων τού Γερμανικού Επιτελείου καί έτσι έφερε γενική μεταβολή στήν όλη πορεία τού πολέμου καί ενικήσαμε.» (Από λόγο του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 24/09/1942.)

Τσώρτσιλ, Winston Churchil 1874-1965 Πρωθυπουργός τής Μεγάλης Βρετανίας κατά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

•  «Η λέξη ηρωισμός φοβάμαι ότι δέν αποδίδει τό ελάχιστο εκείνων τών πράξεων αυτοθυσίας τών Ελλήνων, πού ήταν καθοριστικός παράγων τής νικηφόρου εκβάσεως τού κοινού αγώνα τών εθνών, κατά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, διά τήν ανθρώπινη ελευθερία καί αξιοπρέπειαν.» …….. «Εάν δέν υπήρχε η ανδρεία τών Ελλήνων καί ή γενναιοψυχία τους, ή έκβαση τού Β' Παγκόσμιο Πολέμου θά ήταν ακαθόριστη.» (Από ομιλία του στό Αγγλικό κοινοβούλιο στίς 24 Απριλίου 1941.)
•  «Μέχρι τώρα λέγαμε ότι οί Ελληνες πολεμούν σάν ήρωες. Τώρα θά λέμε: Οί ήρωες πολεμούν σάν Έλληνες.» (Από λόγο πού εκφώνησε από τό BBC τίς πρώτες ημέρες τού Ελληνοιταλικού πολέμου.)
• «Μαχόμενοι οί Έλληνες εναντίον τού κοινού εχθρού θά μοιρασθούν μαζί μας τά αγαθά τής ειρήνης.» (Από λόγο πού εξεφώνησε στίς 28 Οκτωβρίου 1940, όταν επετέθη ή Ιταλία κατά τής Ελλάδας.)

Σέρ Χάρολδ Αλεξάντερ, Sir Harold Leofric George Alexander 1891-1969 . Βρετανός Στρατάρχης κατά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

• «Δέν θά ήταν υπερβολή νά πούμε ότι ή Ελλάς ανέτρεψε τό σύνολο τών σχεδίων τής Γερμανίας εξαναγκάσασα αυτήν νά αναβάλει γιά έξι εβδομάδες τήν επίθεση κατά τής Ρωσίας. Διερωτώμεθα ποιά θά ήταν ή θέση τής Σοβιετικής Ενώσεως χωρίς τήν Ελλάδα.» (Από ομιλία του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 28 Οκτωβρίου 1941.)

Γεώργιος ΣΤ' (1898-1952) Βασιλεύς τής Μεγάλης Βρετανίας 1936-1952

• «Ο μεγαλοπρεπής αγών τής Ελλάδος, υπήρξε ή πρώτη μεγάλη καμπή τού Β' Παγκοσμίου Πολέμου.» (Από λόγο του στο κοινοβούλιον τόν Μάιον 1945.)

Φραγκλίνος Ρούσβελτ, Roosvelt 1882-1945 . Πρόεδρος τών Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής 1932-1945

• «Εις τήν Ελλάδα παρασχέθη τήν 28ην Οκτωβρίου 1940 χρόνος τριών ωρών διά ν'αποφασίσει πόλεμον ή ειρήνην, αλλά καί τριών ημερών ή τριών εβδομάδων ή και τριών ετών προθεσμία νά παρείχετο, ή απάντησις θά ήτο ή ίδια.» ……. «Οί Έλληνες εδίδαξαν δία μέσου τών αιώνων τήν αξιοπρέπειαν. Οταν όλος ό κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα, ό Ελληνικός λαός ετόλμησε νά αμφισβητήσει τό αήττητον τού γερμανικού τέρατος αντιτάσσοντας τό υπερήφανον πνεύμα τής ελευθερίας.» (Από ραδιοφωνικό λόγο πού εξεφώνησε στίς 10/6/1943.)
•  «Ο ηρωικός αγών τού ελληνικού λαού…κατά τής επιθέσεως τής Γερμανίας, αφού τόσον παταγωδώς ενίκησε τούς Ιταλούς στήν απόπειρά τους νά εισβάλλουν στό ελληνικό έδαφος, γέμισε μέ ενθουσιασμό τίς καρδιές τού αμερικανικού λαού καί εκίνησε τήν συμπάθειά του. Πρό ενός καί πλέον αιώνος, κατά τόν πόλεμον τής ελληνικής ανεξαρτησίας, τό εθνος μας…εξέφρασε τήν φλογερή του συμπάθεια γιά τούς Ελληνες καί ευχότανε γιά τήν ελληνική νίκη…» (Δήλωσή τουστό Υπατο Συμβούλιο τής Αχέπα στίς 25/04/1941, πού μεταδώθηκε ραδιοφωνικά από τόν Λευκό Οίκο.)

• Η Εποποιεία του 1940 ήτο μιά σύγχρονη Γιγαντομαχία και Τιτανομαχία σαν αυτές που αναφέρει η Ελληνική Αρχαιολογία. Ας σημειωθεί δε ότι η Ελλάς είναι η μοναδική χώρα που αντιμετώπισε τους στρατούς τεσσάρων χωρών ταυτόχρονα, Αλβανίας, Ιταλίας, Γερμανίας, και Βουλγαρίας.
• Την 10 Απριλίου 1941, μετά τήν Συνθηκολόγησι μέ τήν Γερμανία παραδίδονται τα οχυρά Παλιουριώτες καί Ρούπελ. Οι Γερμανοί εκφράζουν τόν θαυμασμό τους στούς Έλληνες στρατιώτες, δηλώνουν ότι αποτελεί τιμή καί υπερηφάνεια τό ότι είχαν σάν αντίπαλο έναν τέτοιο στρατό καί ζητούν από τόν Ελληνα διοικητή νά επιθεωρήση τόν Γερμανικό στρατό ως ένδειξη τιμής και αναγνωρίσεως! Η Γερμανική Σημαία υψώνεται μόνο μετά την πλήρη αποχώρηση τού Ελληνικού Στρατού. Ένας Γερμανός αξιωματικός τής αεροπορίας εδήλωσε στόν διοικητή τής ομάδος μεραρχιών Ανατολικής Μακεδονίας αντιστράτηγον Δέδεν ότι ό Ελληνικός Στρατός ήταν ό πρώτος στρατός στόν οποίον τά στούκας δέν προκάλεσαν πανικό. «Οι στρατιώται σας» είπε, «αντί νά φεύγουν αλλόφρονες, όπως έκαναν είς τήν Γαλλία καί τήν Πολωνία, μας επυροβόλουν από τας θέσεις των.» (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, τεύχος Απριλίου 2003)

• «Δεν υπάρχει λαός εις τον κόσμο ο οποίος να έχει προσφέρει τόσα εις την ανθρωπότητα όσα ο ελληνικός και έχει καταπολεμηθεί τόσο πολύ από τόσο πολλούς λαούς, οι οποίοι δεν προσέφεραν τίποτα εις αυτήν» - F. Nizsche

Πίνακας για το πόσες ημέρες κράτησε η άμυνα των άλλων χωρών και πόσο της Ελλάδας

ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

Οι νεκροί Έλληνες στρατιώτες ανήλθαν κατά την διάρκεια των 219 ημερών στους 13.676. Κατά την διάρκεια της τετραπλής κατοχής που ακολούθησε τα κατοχικά στρατεύματα εκτέλεσαν :

Την 28η Οκτωβρίου του 1940 η Ελλάδα βροντοφώνησε:

«ΟΧΙ»! Δεν θα ποδοπατηθούν οι ιερές αρχές της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης, της Αξιοπρέπειας.
«ΟΧΙ»! Δεν θα στερηθεί κανείς λαός το αναφαίρετο δικαίωμα που καλείται "αυτοδιάθεση".
«ΟΧΙ»! Δεν θα γίνουν οι πολιτισμένοι λαοί σιωπηροί συνένοχοι βαρύτατης προσβολής των Ιερών Συμβόλων του Χριστιανισμού και μαζί της Εθνικής τιμής των πρωτοπόρων της συμμαχικής νίκης.
«ΟΧΙ»! Την ηθική ανατροφή που έδωσε σ' όλους τους λαούς του κόσμου το αίμα της
μεγάλης θυσίας, δεν θα την ανατρέψουν οι στενόκαρδοι υπολογισμοί χαμηλών παρασκηνιακών συμφερόντων.
Με το ίδιο «ΟΧΙ» θ’ απαντήσουμε και εμείς οι νεοέλληνες σε κάθε ατιμωτική ξενοκίνητη πρόκληση εμποτισμένοι με το ιστορικό νόημα της 28ης Οκτωβρίου.  
«ΟΧΙ»! Δεν ήταν ψέμα όσα πιστέψανε οι ήρωες του 1940.
Η Δημοκρατία, η Ελευθερία, η Δικαιοσύνη, η Αξιοπρέπεια είναι ιδεώδη αθάνατα, είναι δυνάμεις ακατάλυτες. Θριάμβευσαν ανά τους αιώνες και θα εξακολουθούν να θριαμβεύουν όσο υπάρχουν αθάνατες Ελληνικές ψυχές ανένδοτες να καταπνίξουν το θάρρος τους, να στραγγαλίσουν την Ανδρεία τους, ν' απαρνηθούν την Ελευθερία τους.
Ας είναι ευλογημένες οι στιγμές εκείνης της ημέρας και η ανάμνηση τους ας αποτελέσει για το Έθνος το αιώνιο έμβλημα αδιάσπαστης ενότητας και σύμπνοιας και αιώνια πηγή των υψηλότερων και ευγενέστερων υπέρ της ανθρωπότητας εμπνεύσεων.

Προσκλητήριο νεκρών

Κοινότητας Μερόπης

• Γεωργακόπουλος Μιχαήλ: Ιερέας, που στην περίοδο της κατοχής τον αποκαλούσαν «παπά της Αλλαγής». Ως εκπρόσωπος του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, διενεργούσε ελέγχους στα μέσα μεταφοράς στην περιοχή. Εκτελέστηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, στις 2 Μαΐου 1944.
• Γεωργιόπουλος Παναγιώτης του Βασιλείου: Γεννήθηκε το 1910. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 30ό Σ.Π. Πέθανε στο Τομόρι, στις 20 Δεκεμβρίου 1940.
• Γυφτάκης Θεόδωρος του Θεοχάρη: Γεννήθηκε το 1926. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή , στις 27 Νοεμβρίου 1943.
• Δημητρακόπουλος Δημήτριος: Εκτελέστηκε στις 17 Μαίου 1944.
• Δημητρόπουλος Δημήτριος: Γεννήθηκε το 1916. Εκτελέστηκε από συνεργάτες των Γερμανών στις 17 Μαίου 1944.
• Ηλιόπουλος Σταύρος του Παναγιώτη. Γεννήθηκε το 1910. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 30ό Σ.Π. Φονεύθηκε στο Ντομπρένι, βορειοδυτικά της Μοσχοπόλεως, στις 24 Ιανουαρίου 1941.
• Λυμπερόπουλος Παναγιώτης. Γεννήθηκε το 1909 και ήταν ξενοδόχος στο επάγγελμα. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο Στρατόπεδο του 9ου Συντάγματος Πεζικού Καλαμάτας, στις 8 Φεβρουαρίου 1944.
• Μπαλτουμάς Αλέξανδρος του Ιωάννη: Γεννήθηκε το 1916. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 16ο Σ.Π. Πέθανε στο Σ3 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Διακομιδής Ιωαννίνων, στις 22 Δεκεμβρίου 1940.
• Μπαρδόπουλος Ιωάννης του Περικλή: Γεννήθηκε το 1918. Πέθανε στο Γ’ Πεδινό Χειρουργείο, στις 17 Δεκεμβρίου 1940.
• Νιάρχος Απόστολος του Νικήτα: Γεννήθηκε το 1911. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 65ο Σ.Π. Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1941 στο ΧΙΙβ Ορεινό Χειρουργείο.
• Παπαδόπουλος Γεώργιος ή Μπαραμπούτης: Εκτελέστηκε από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής στις 20 Φεβρουαρίου 1943, στον οδικό άξονα Οιχαλίας – Μερόπης, σε αντίποινα, γιατί στις 17 Φεβρουαρίου 1943, ο Όθωνας Δριβαλιάρης και ο Παναγιώτης Κούτρης συγκρούστηκαν με ιταλική περίπολο.
• Παπαδόπουλος Ιωάννης του Κωνσταντίνου: Γεννήθηκε το 1910. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 1ο Σ.Π. Πέθανε στις 2 Μαρτίου 1941, στο στρατιωτικό Νοσοκομείο Αγρινίου.
• Τζαμουράνης Ηλίας: Γεννήθηκε το 1914. Είχε σπουδάσει νομικά και είχε μείνει ανάπηρος από την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου. Έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση με το ΕΑΜ. Συνελήφθη έξω από το ιταλικό στρατοδικείο, φυλακίστηκε στις φυλακές Χαντζηκώστα και εκτελέστηκε στις 27 Νοεμβρίου 1943, στο Γουδί, πάνω στο αναπηρικό του καροτσάκι.
• Χρυσοσπάθης Γεώργιος. Συνελήφθη από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 19 Φεβρουαρίου 1943, σε αντίποινα για το επεισόδιο της Οιχαλίας και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο της Λάρισας. Πέθανε από τις κακουχίες.

Υπόλοιπες κοινότητες του δήμου Οιχαλίας

• Αγγελόπουλος Ευστάθιος: Συνελήφθη από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής στις 19/ 2 /1943, σε αντίποινα για το επεισόδιο στη Μερόπη και οδηγήθηκε σε στρατόπεδο της Λάρισας, όπου πέθανε από τις κακουχίες.
• Αδαμόπουλος Βασίλειος του Δημητρίου: Γεννήθηκε στο χωριό Οιχαλία το 1912. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 32ο Σ.Π. Φονεύτηκε στο Τσιπάν, στις 17 /11 /1940.
• Αδαμόπουλος Λεωνίδας του Αναστάσιου: Γεννήθηκε στο χωριό Λουτρό το 1910. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 16ο Σ.Π. Πέθανε στο Σ3 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, στις 22 /12 /1940.
• Αναστασόπουλος Βασίλειος του Ιωάννη: γεννήθηκε το 1915 στο χωριό Φίλια. Υπηρετούσε με το βαθμό του Δεκανέα στο 53ο Σ.Π. Φονεύτηκε στο Γκούρι Τοπίκ, στις 12/ 4 /1941.
• Αναστασόπουλος Δημήτριος του Παναγιώτη: Γεννήθηκε στο χωριό Φίλια το 1908. Υπηρετούσε με το βαθμό του Δεκανέα στο 9ο Σ.Π. Εξαφανίστηκε στην περιοχή Μπούμπεσι στις 30/ 1/ 1941.
• Βουτσάς Αθανάσιος του Δημητρίου. Γεννήθηκε στο χωριό Κατσαρού το 1926. Εκτελέστηκε στην περιοχή Τσουκαλέικα, το Μάρτιο του 1944.
• Γατσης Χρήστος του Θεόδωρου: Γεννήθηκε το 1908 στο χωριό Κατσαρού. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 90ο Σ.Π. Φονεύτηκε στην περιοχή Μπούμεσι, στις 20 Μαρτίου 1941.
• Γιαννακόπουλος Ιωάννης. Γεννήθηκε το 1920 στο χωριό Λουτρό. Εκτελέστηκε στις 25 Ιουνίου 1944.
• Γιαννέλης Δημήτριος του Δημοσθένη. Γεννήθηκε το 1910 στο Πεύκο. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 30ο Σ.Π. Φονεύτηκε στη Μόροβα, στις 7 Δεκεμβρίου 1940.
• Δρούλιας Απόστολος του Παναγιώτη. Γεννήθηκε το 1908 στο Κατσαρού. Υπηρετούσε στρατιώτης στο Χ Σύνταγμα Ορειβατικού Πυροβολικού. Φονεύτηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1941 στην περιοχή της Μοσχοπόλεως.
• Ηλιάδης Αριστομένης του Σπύρου. Γεννήθηκε το 1916 στην Οιχαλία. Υπηρετούσε στο 30ο Σ.Π. Με το βαθμό του Έφεδρου Αξιωματικού. Φονεύτηκε στο ύψωμα Τρεμπεσίνα, στις 13 Φεβρουαρίου 1941.
• Καλογερόπουλος Αλέξανδρος του Γεωργίου. Γεννήθηκε στο χωριό Καλύβια. Εκτελέστηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής μαζί με 203 ακόμη πατριώτες στην περιοχή Παλιόχουνη Μεγαλόπολης, στις 24 Φεβρουαρίου 1944.
• Καμαρινόπουλος Χρήστος: Γεννήθηκε στο Πεύκο το 1908 και ήταν αγρότης. Εκτελέστηκε την 1η Ιούνιου 1944.
• Καρζής Ευθύμιος του Ιωάννη: Γεννήθηκε το 1926 στο Κατσαρού. Εκτελέστηκε το 1944 έξω από τη Βυτίνα Αρκαδίας.
• Κωτσιόπουλος Γεώργιος του Αναστασίου: Κατοικούσε στο Φίλια. Εκτελέστηκε από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής στις 20 Φεβρουαρίου 1943 στον οδικό άξονα Μερόπης - Οιχαλίας.
• Λάσκαρης Αντώνιος του Ηλία: Γεννήθηκε το 1926 στο Κατσαρού. Εκτελέστηκε το 1943 από τους Γερμανούς, έξω από το χωριό Άγιος Φλώρος.
• Νιάρχος Χρήστος: γεννήθηκε το 1900 στο Πεύκο. Σκοτώθηκε στις 7 Απριλίου στο Μελιγαλά.
• Νικόλης Γεώργιος: γεννήθηκε το 1899 στο Κατσαρού. Εκτελέστηκε στην περιοχή Βυτίνας Αρκαδίας το 1944.
• Νικόλης Σπύρος του Επαμεινώνδα: Γεννήθηκε το 1914 στο Κατσαρού. Εκτελέστηκε στην περιοχή Βυτίνας Αρκαδίας το 1944.
• Σιάγκρης Παναγιώτης του Ιωάννη: γεννήθηκε το 1907 στο Κατσαρού. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 33ο Σ.Π. Φονεύτηκε στις 19 Μαρτίου 1941 στο Μπούμπεσι της Κλεισούρας.
• Σταθόπουλος Ευστάθιος του Δημητρίου: Γεννήθηκε στην Οιχαλία. Εκτελέστηκε από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής στον οδικό άξονα Μερόπης - Οιχαλίας.
• Σταματόπουλος Λεωνίδας. Κατοικούσε στο Λουτρό. Εκτελέστηκε από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής στον οδικό άξονα Μερόπης - Οιχαλίας στις 20 Φεβρουαρίου 1943.
• Τζώρτζης Κωνσταντίνος του Δημητρίου: Γεννήθηκε στο Σολάκι το 1913. Υπηρετούσε στρατιώτης στο 9ο Σ.Π. Πέθανε στις 4 1 1941 στο Νοσοκομείο Εκστρατείας Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Αγρινίου.

(1) Τώρα, λόγω της κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου Τσακώνας-Καλαμάτας, το φαναράκι των πεσόντων στον Ντουράκο γκρεμίστηκε. Η Πολιτεία, ο Στρατός, ο Δήμος Οιχαλίας οφείλουν να δημιουργήσουν ένα καινούργιο, αντάξιο της θυσίας αυτών των ηρώων, ώστε στη θέα του να αναλογιζόμαστε πόσο μεγάλη κατάρα είναι ο πόλεμος, αλλά και πόσο μεγαλείο έχει να πέφτει κανείς για την πατρίδα όταν εκείνη τον χρειάζεται.

*******************************

Πηγές:
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΡΙΜΠΑΣ, "Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΝΟΜΟΥΣ"
ΝΙΚΟΣ Ι. ΖΕΡΒΗΣ, "Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ, ΚΑΛΑΜΑΤΑ"
ΤΑΣΟΣ Ν. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ, "ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΕΚΑΤΟΜΒΗ 1940 - 1944, ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2000"
Σοφιανοπούλου Χρυσάνθη "Λόγος" Δημητσάνα 2005
Flash της Μεσσηνίας Τεύχος 254
Αpodimos.com