ΟΙ ΝΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΡΟΠΗΣ

Ναός Αγίου Δημητρίου, πολιούχου Μερόπης

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου της Μερόπης ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1849 και η κατασκευή του περατώθηκε το 1855. Ήδη από το 1847 είχε ιδρυθεί επιτροπή από κατοίκους του τότε «χωρίου Τσαουσίου», η οποία και ενήργησε για την ανέγερσή του. Την επιτροπή αυτή αποτελούσαν οι: Γαλανόπουλος Ιωάννης του Γαλάνη, Γιαννόπουλος Χρόνης του Γιάννη, Δημητρόπουλος Ιωάννης του Δημητρίου, Κωτσιόπουλος Νικόλαος του Κων/νου, Μανιακάκης Αθανάσιος του Κώστα, Μανώλης Ασημάκης του Θεοδώρου, Παπαδόπουλος Γεώργιος του Αθανασίου και Παπουτσής Αναστάσιος του Αθανασίου. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1855 από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας Προκόπιο Γεωργιάδη, ο οποίος και είχε συμβάλει τα μέγιστα στην ανέγερσή του. Ο χώρος που επιλέχτηκε για την κατασκευή του ναού, προφανώς δεν επιλέχτηκε τυχαία. Κτίστηκε επάνω στο κατεδαφισμένο μετά την απελευθέρωση Τούρκικου διοικητηρίου, που υπήρχε καθ’ όλη τη διάρκεια της Β’ Τουρκοκρατίας.
Παρακάτω παραθέτουμε τον πλήρη κατάλογο των υπηρετούντων ιερέων στο ναό από τα εγκαίνιά του έως σήμερα.

• Γεώργιος Παπαδόπουλος, από το 1855 έως το 1880.
• Αργύριος Γυφτάκης, από το 1880 ως το 1912.
• Ιωάννης Κωστόπουλος, από το 1913 έως το 1916. Υπήρξε προσωρινός εφημέριος της Οιχαλίας.
• Χρήστος Ηλιακόπουλος, από το 1917 έως το 1939 μετατεθείς στην ενορία Αγίου Δημητρίου Σολακίου.
• Αθανάσιος Τζώρτζης, από το 1940 έως το 1962. Απεβίωσε κατά το έτος 1966.
• Γεώργιος Τζιουμάνης, από το 1963 έως το 1976 μετατεθείς στην ενορία του Αγίου Παντελεήμονος Διαβολιτσίου.
• Νικόλαος Γκότσης, από το 1976 έως το 1977, αποσπασμένος προσωρινά από την ενορία του Αγίου Βασιλείου Πολίχνης.
• Παναγιώτης Καραγιάννης, από το 1977, προερχόμενος από την ενορία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Σιάμου, έως το 1980 που μετατέθηκε σε ενορία της Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.
• Αθανάσιος Μανιάτης, εφημερεύει από το 1980.

Στην ιστορική διαδρομή του ναού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέχρι σήμερα λειτούργησε ακώλυτα. Μοναδική φορά που παρουσιάστηκε ζήτημα στην ομαλή λειτουργία του ήταν το 1911. Τότε, οι κάτοικοι του χωριού καταγγέλλοντας την εκκλησιαστική επιτροπή και τον ιερέα Αργύριο Γυφτάκη για οικονομικά σκάνδαλα, προέβησαν στην κατάληψη του ναού κλειδώνοντάς τον, περιφρουρώντας τον και μη επιτρέποντας την πρόσβαση στον ιερέα και την επιτροπή. Χαρακτηριστικά του συμβάντος είναι τα δημοσιεύματα στον τύπο της εποχής: «Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΕΝΟΣ ΝΑΟΥ. Ο ιατρός κ. Ηλικόπουλος, εκκλ. επίτροπος του ναού του Αγίου Δημητρίου εις την κοινότητα Μερόπης εν Οιχαλία, καταγγέλλει ότι κρατούνται αι κλείδες του ναού και το χρηματοκιβώτιον δεν παραδίδεται. Ο κ. νομάρχης διέταξε τον εκεί αστ.σταθμάρχην να επιληφθή δεόντως και να προλάβη θλιβεράς συνεπίας […]». «ΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΜΕΡΟΠΗΣ. Οι κάτοικοι του νεωστί επονομασθέντος χωρίου Μερόπης είχον διαμαρτυρηθή δια τα συμβαίνοντα σκάνδαλα με τους επιτρόπους. Κατόπιν τούτων, επιληφθείς ο αστυν. εκεί των συμβαινόντων αναφέρει ότι οι κάτοικοι είχαν κλείση την εκκλησία δια τον ιερέα. Αλλά μεταμεληθέντες ησύχασαν και ήνοιξαν πάλιν αυτήν».

Κοίμηση της Θεοτόκου, ενοριακός ναός της Μερόπης

Ο δεύτερος ενοριακός ναός της Μερόπης ανεγέρθηκε το 1890. Ήταν η δεκαετία που κατασκευάστηκαν οι περισσότεροι ενοριακοί ναοί στη περιφέρειά μας. Δυστυχώς δε σώζονται περισσότερα στοιχεία για την ανέγερση της εκκλησίας του «χωρίου Σπανοχωρίου».
Παρακάτω ακολουθεί ο κατάλογος των ιερέων που εφημέρευσαν στο ναό από το πρώτο έτος της λειτουργίας του μέχρι σήμερα.

• Βασίλειος Κούσουλας, από το 1890 έως το 1918.
• Αλέξιος Παπαδημητρόπουλος, από το 1920 έως το 1937.
• Μιχαήλ Γεωργακόπουλος, από το 1942, προερχόμενος από την ενορία του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Μαγούλας, έως το 1944 όπου εκτελέστηκε από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση. Γνωστός ως «παπάς της Αλλαγής».
• Θεόκτιστος Αδαμόπουλος, Ιερομόναχος, από το 1944 έως το 1956.
• Νικόλαος Κάρκαλης, από το 1956 έως το 1958 μετατεθείς στην ενορία των Γενεσίων της Θεοτόκου Φαρών Καλαμάτας.
• Χρήστος Καλογερόπουλος, από το 1958 έως 1968.
• Γεώργιος Τζιουμάνης, από το 1968 έως το 1976 μετατεθείς στην ενορία του Αγίου Παντελεήμονα Διαβολιτσίου.
• Πέτρος Δημαράς, από το 1976, προερχόμενος από την ενορία της Υπαπαντής του Σωτήρος Καλυβίων, έως το 1977 μετατεθείς στην ενορία του Αγίου Νικολάου Σκάλας.
• Παναγιώτης Καραγιάννης, από το 1977, προερχόμενος από την ενορία της κοινότητας Σιάμου, ως το 1980 μετατεθείς σε ενορία της Θεσσαλονίκης.
• Παναγιώτης Τσουκαλάς, εφημερεύει από το 1980.

Το 1911, με τη συνένωση των οικισμών και τη δημιουργία των κοινοτήτων, άλλαξε ο ενοριακός χάρτης στις περισσότερες νεοσυσταθέντες κοινότητες αφού συνένωση των οικισμών σήμαινε ταυτόχρονα και τη συνένωση των αντίστοιχων ενοριών. Όμως, ο ναός της Κ. της Θεοτόκου αποτέλεσε εξαίρεση αφού με Βασιλικό Διάταγμα αποφασίστηκε να εξακολουθεί τη λειτουργία του ως αυτόνομη ενορία. «Διά Β. Διατάγματος το Σπανοχώρι εξαιρείται του περί εφαρμογής των ενοριών νόμου και διατηρεί το δικαίωμα να έχη ίδιον ιερέα» εφημ. «ΝΕΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» 10 Ιουλίου 1912.
Η συνύπαρξη των δύο ενοριών στη Μερόπη δεν ήταν εύπεπτη για πολλούς και είναι γεγονός ότι αποτέλεσε τροχοπέδη στην αφομοίωση και τη συνοχή των δυο συνοικισμών με συχνά φαινόμενα έντονης πολεμικής μεταξύ τους.
Το παρακάτω απόσπασμα από την εφημερίδα "Εμπρός" (1 - 5 - 1920) φανερώνει τη διενέργεια για την κατασκευή στασιδιών.

Μέγιστη ήταν η προσφορά στο ναό τις δεκαετίες 1960 – 1970 της μοναχής Δωροθέας Κατσιμπάρου.

Η Μερόπη διαθέτει συνολικά 12 ναούς. Εκτός των δύο παραπάνω ενοριακών ναών, υπάρχουν και οι εξής ναοί και εξωκλήσια:

• Αγίου Αθανασίου, ναός του συνοικισμού Αλλαγή
• Υπαπαντή του Κυρίου, ναός κοιμητηρίου συνοικισμού Μούστα
• Αγίου Αθανασίου, ναός του συνοικισμού Μούστα
• Ιωάννου του Θεολόγου, ναός κοιμητηρίου του συνοικισμού Σπανοχωρίου
• Μεγάλου Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης, ναός κοιμητηρίου του συνοικισμού Τσαουσίου
• Αγία Βαρβάρα
• Αγία Τριάδα
• Αγίου Γεωργίου
• Αγίου Ιωάννου Γενέσιον, πρώην ενοριακός ναός της εγκαταλελειμμένης κοινότητας Βελανιδιάς
• Αγίων Πάντων

Πηγές:
Γενικά Αρχεία του Κράτους / Αρχεία κ.υ.
ΑΡΧΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ/ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ
Εφημεριακοί κατάλογοι της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας. Ι. Βορβίλα. Καλαμάτα 1985
Εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ», τεύχη: 7 Οκτωβρίου 1911 & 26 Οκτωβρίου 1911